اندازه گیری تب و دما به کمک انواع دماسنج

تب چیست؟

درجه حرارت بدن در مغز انسان و در هیپو تالاموس تنظیم میشود. غالبا دمای بدن بین 35 تا 37 درجه است. اما در افراد مختلف امکان خطای یک درجه‌ای وجود دارد. همان طور که می دانید تب، بیماری نیست و تنها علامتی برای وجود یک بیماری در بدن است. عمدتا باکتریها و ویروسها سبب ایجاد عفونت در بدن میشوند و عفونت ناشی از ویروس سبب فعال سازی گلبولهای سفید می‌شود. این تقابل بین گلبولها در بدن باعث تب می‌شود، پیام درگیری بدن با باکتری یا ویروس  ها به مغز می‌رسند و مغز به هیپوتالاموس دستور می‌دهد تا دمای بدن را بالا ببرد.

دماسنج یا تب سنج یکی از تجهیزات پزشکی است که دمای بدن را اندازه گیری می‌کند. این تجهیزات در انواع جیوه‌ای دیجیتال تماسی و غیر تماسی به بازار عرضه می‌شوند.

برای خرید انواع ترمومتر همراه با گارانتی و خدمات پس از فروش به لینک زیر مراجعه کنید.

خرید ترمومتر

اندازه گیری دمای بدن

از بعد مدیکال و سلامت اندازه گیری درجه حرارت بدن از اهمیت ویژه‌ای برخودار است. همان طور که می‌دانید تب جزء علائم بسیاری از بیماری ها می‌باشد. با اندازه گیری تب می‌توان فهمید بیماری در چه مرحله‌ای قرار دارد و روند درمان را نیز پیگیری کرد. مطابق با تجربیات دمای اندازه گیری شده بدن انسان با دمای محیطی که در آن قرار دارد در ارتباط دارد. بدین دلیل بر خلاف عقاید بسیاری، دمای نرمال بدن را به طوردقیق نمیتوان اندازه گیری نمود همچنین درجه حرارت بدن افراد بر اساس فعالیت روزانهُ آنها تغییر می‌کند.

در روش اندازه گیری دمایی رکتال تلورانس دمایی 0.5 درجه سانتی گراد به عنوان پدیده‌ای فیزیولوژیک شناخته می‌شود. همانطور که می‌دانید دمای بدن عمدتا پس از فعالیت‌های فیزیکی افزایش می‌یابد. دمای اصلی با دمای سطح بدن متفاوت است دمای سطحی بدن با اندازه گیری دمای پوست به دست می‌آید، در حالیکه برای اندازه گیری دمای اصلی باید دمای بافت مخاط یکی از حفره‌های بدن را اندازه گیری نمود.

درجه حرارت طبیعی بدن بر اساس فاکتور سن به صورت جدول زیر بیان می‌باشد.

روش‌های اندازه گیری دما بر اساس اندام بدن

برای اندازه گیری دمای بدن روش‌های مختلفی ارائه می‌شود  که رایج ترین آنها به شرح زیر می‌باشد.

اندازه گیری رکتال، اندازه گیری واژینال، دهانی، اندازه گیری دمای زیربغل یا کشاله ران و از طریق مجرای گوش  و یا از طریق پیشانی در ادامه نحوه صحیح اندازه گیری دما را بر اساس نوع دماسنج انتخاب شده تشریح خواهیم کرد.

دماسنج طبی جیوه ای

این دماسنج قدیمی ترین مدل از دماسنج های طبی می‌باشد که برای اندازه گیری دما به روش‌های رکتال ، واژینال، دهانی و سایر روش‌های اندازه گیری از طریق کشاله ران و زیر بغل و مجرای گوش استفاده می‌شود

اندازه گیری از طریق پیشانی

این روش یکی از متداول ترین روش‌های اندازه گیری دمای بدن، بسیار دقیق و آسان می‌باشد. در این روش تب سنجی حسگر یا دماسنج غیر تماسی را بر روی پیشانی قرار داده، دستگاه بالاترین دمای بدن را اندازه گیری می‌کند. در مدلی دیگر از دماسنج های دستگاه دارای دو سنسور برای سنجش دمای  محیط و جسم(بدن) می‌باشد در این روش نتایج دو اندازه گیری بر اساس موارد کلینیکی تحلیل شده و دمای بدن روی صفحه نمایش ظاهر می گردد.

دماسنج های دیجیتال غیر تماسی

دماسنج های غیر تماسی با استفاده از سنسور‌های اندازه گیری دمای مادون قرمز دمای اجسام و بدن را اندازه گیری می‌کنند این دماسنج های با نام‌های ترمومتر لیزری طبی  یا دماسنج مادون قرمز و حتی ترموویژن (دوربین تصویر برداری حرارتی)  در بازار عرضه می‌شوند

ترمومتر های لیزری

ترمومتر های لیزری با استفاده از یک سنسور مادون قرمز که برای اندازه گیری دما استفاده می شود و تشعشعات فروسرخ ناشی از حرارت جسم  را کشف می کنند. دماسنج های لیزری با نام‌های تجاری مخصوص دمای بدن و عمومی و صنعتی به فروش می رسند که طبق تحقیقات صورت گرفته از نظر دقت و اندازه گیری کاملا مشابه هستند و حتی مدل‌های صنعتی از دقت بالاتری برخوردارند

جهت استفاده از دماسنج های غیر تماسی اعم از گوشی ، پیشانی که در عکس فوق مشاهده می‌کنید دماسنج خود را مطابق با راهنمای کاربری بر روی حالت اندازه گیری مورد نظر تنظیم کنید فیلم زیر به صورت کامل نحوه اندازه گیری توسط یک مدل خاص از این دماسنج ها را برای شما تشریح می کند.

در هنگام استفاده از مدل صنعتی برای اندازه گیری دمای بدن بایستی از ترمومتر هایی با قابلیت تنظیم ضریب تشعشع استفاده شود برای انجام اندازه گیری دستگاه خود را حتما کالیبره کنید همکاران فنی من با توجه به تجربه شخصی خود، ضریب تشعشع 95 را برای اندازه گیری بدن پیشنهاد می کنند اما برای اطمینان از کالیبراسیون متن زیر را مطالعه کنید توجه کنید برخی ترمومتر های صنعتی دارای ضریب تشعشع ثابت هستند این تجهیزات گاها مناسب برای اندازه گیری دمای عمومی بدن نیز هستند نمونه اندازه گیری شده توسط این دستگاه خاص را می‌توانید در فیلم تست اندازه گیری دما در قسمت‌های  پایین تر متن  مشاهده کنید.

کالیبراسیون ترمومتر غیرتماسی توسط  ضریب تشعشع

برای کالیبراسیون دماسنج لیزری نیاز به یک دماسنج جیوه ای پزشکی یا معمولی دارید این نوع دماسنج ها به صورت خودکار توسط کارخانه کالیبره می‌شوند ابتدا دمای نقطه ای از بدن خود یا پیشانی را توسط دماسنج جیوه ای اندازه گیری کنید حال با تغییر ضریب تشعشع دستگاه، که در راهنمای کاربری هر مدل از ترمومتر های لیزری توضیح داده شده است دمای نمایش داده شده را با دمای  قرائت شده دماسنج برابر کنید. حال دستگاه شما برای اندازه گیری دمای پیشانی از فاصله 10 الی 20 سانتی آماده است برای آموزش نحوه کالیبراسیون فیلم زیر را مشاهده کنید.

ترمومتر های لیزری طبی

و اما دماسنج های طبی که برای اندازه گیری دمای بدن به طور تخصصی استفاده می‌شوند همان طور که در بخش‌های فوق بیان شد دقیقا برای اندازه گیری دمای بدن طراحی شده اند. دارای رابط کاربری آسان و انتخاب سن و نیز فرمول محاسبه دمای هسته (core) هستند از همان تکنولوژی ترمومتر های صنعتی بهره می برند اما در قالب ساختار دماسنج بدن برای اندازه گیری دمای پیشانی و گوش و در مدل‌های تماسی دمای رکتال (معقد) و زیر بغل استفاده می‌شوند و استفاده دهانی نیز شامل این موارد است اما روش دهانی سال هاست که از نظر بهداشتی منع می‌شود. مطابق با جدول زیر:

این تجهیزات دمای بدن را بر اساس مدل زیر و بر اساس فرمول مخصوصی که در ادامه شرح داده می شود اندازه گیری می‌کنند.

به دست آوردن دمای مطلق بدن توسط دستگاه های دماسنج امری ناممکن است و حتی برای پزشکان مسلح به انواع تجهیزات اندازه گیری نیز امری بسیار مشکل و زمانبر است برای همین منظور از پارامترهای متوسط و ضرایب خاصی برای محاسبه دمای متوسط بدن استفاده می‌شود برای بدست آوردن دمای بدن عواملی همچون میزان کار W ، میزان کاهش حرارت از طریق تبخیر مایعات بدن E و انتقال حرارت به محیط از راه همرفتی c و تابش یا تشعشع R در نظر گرفته می‌شود فرمول اندازه گیری دمای متوسط بدن به ترتیب شامل  متوسط tb و متوسط دمای سطح پوست tsk و دمای پرده گوش trs و ثابت k می باشد برای این منظور دستگاه های دماسنج طبی با فرمول زیر و روابطی نظیر  این ها برنامه ریزی می‌شوند.